แนวคิดของพลเมืองตื่นตัว (Active citizen) เป็นเรื่องที่เกี่ยวกับความสมัครใจ การตัดสินใจ การเมือง ประชาธิปไตยและการมีส่วนร่วมในการกำกับดูแลชุมชนที่ ซึ่งเป็นคุณลักษณะที่สังคมต้องการให้พลเมืองตน แนวคิดที่ได้สรุปในตารางต่อไปนี้ได้รวบรวมมาจากแนวคิด Active citizen ที่เป็นสากล แนวคิดที่ใช้ในประเทศไทย และในแนวคิดที่สามารถปรับใช้ในหนังสือนิทานสำหรับเด็กปฐมวัย